1. Anonim Şirketlerde Sermaye Taahhüdü: Anonim şirketlerde en az sermaye sınırı 50.000 TL'dir. Anonim şirket kurabilmek için kurucu ortakların en az 50.000 TL sermaye taahüdünde bulunmaları zorunludur. Bu tutarın altındaki tutarlarla şirket kurulamaz. Anonim şirketlerin ani kuruluşunda sermayenin tamamı kurucu ortaklar tarafından taahhüt edilir.
Anonim şirketlerin tedrici kuruluşunda ise kurucu ortaklar sermayenin 1/10’unu taahhüt etmek zorundadır. Sermayenin kalanı ise halka arz edilir. Anonim şirketlerin kuruluş işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde bütün şirketlerde olduğu gibi önce taahhüt kaydı yapılır.
Anonim şirketlerde taahhüt kaydı şöyle yapılır: "501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI" borçlandırılır, "500 SERMAYE HESABI" alacaklandırılır.
2. Sermaye Taahhüdünün Yerine Getirilmesi: Kurucu ortaklar şirket sermayesinin 1/10 temsil eden hisseleri satın alarak bedellerini şirketin bankada açtırılan hesabına yatırır. Sermaye olarak nakit para konulabileceği gibi kıymetli evrak ve menkul şeyler, gayrimenkuller, ticari işletmeler, her çeşit mal, emtia, makine vs.iktisadi değeri olan sair haklar da konabilir. Paradan başka sermaye olarak konan her türlü hak ve malların değeri mahkemece atanacak bilirkişi tarafından tespit edilir. Anonim şirketlerde sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi kaydı şöyle yapılır: "501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI" alacaklandırılır, sermaye olarak konulan unsur ile ilgili hesap borçlandırlır.
3. Kuruluş Gideri: Anonim şirketlerde kuruluş sırasında yapılan giderler "262 KURULUŞ VE ÖRĞÜTLENME GİDERLERİ HESABI"nda takip edilir. Kuruluş ve örgütlenme giderleri hesabı aktif karekterli bir hesap olduğu için borçlandırılarak açılır. Her yıl eşit tutarlarda amorti edilerek 5 yılda tüketilir. Bilânçonun aktifinde, duran varlıklar içerisinde, maddi olmayan duran varlıklar bölümünde yer alır.
3.1. Kuruluş giderleri şunlardan oluşur:
- Etüt giderleri
- Proje giderleri
- Statü giderleri
- Kuruluşla ilgili yolculuk giderleri
- Kuruluş sırasında avukat, danışman gibi kişilere ödenen ücretler
- Kuruluş sırasında ödenen noter, harç ve ilan giderleri
- Halka açık anonim şirketlerin hisse senetlerinin halka satışı sırasındaki giderleri, baskı ve ilan giderleri
Örnek 1: (ani kuruluş)
HG Anonim Şirketi 5 kurucu ortak tarafından 01.01.2009 tarihinde ani biçimde kurulmuştur. Ana sözleşmeye göre şirket sermayesi 500.000 TL'dir. Ortakların sermaye payları eşittir.
01.01.2009 tarihinde sermayenin %004’ü ortak A tarafından Rekabet Kurulu adına T.C. Ziraat Bankasına yatırılmıştır.
Şirketin kuruluşu sırasında noter ve tescil gideri olarak 3.000 TL ve 540 TL KDV olmak üzere 3.540 TL kurucu ortaklardan ortak B tarafından 05.01.2009 tarihinde ödenmiştir.
Ortaklar, sermayenin tamamını ödemeyi taahhüt etmişlerdir. Kurucu ortaklar sermaye taahhütlerini 10.01.2009 tarihinde şöyle ödemişlerdir:
Kurucu ortaklardan ortak A 30.000 TL değerinde otomobil ve 70.000 TL değerinde demirbaş vermiştir. Kurucu ortaklardan ortak B 100.000 TL değerinde arsa vermiştir. Diğer kurucu ortaklar, ortak C, ortak D ve ortak E ise sermaye taahhütlerini nakit olarak ödemişlerdir.
Cevap:
Kuruluş İşlemlerinin Muhasebe Kayıtları şöyle yapılır:
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | 01.01.2009 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) 500 SERMAYE HS. |
500.000 |
|
| 2 | 01.01.2009 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ HS 331 ORTAKLARA BORÇLAR HS. |
200 |
200 |
| 3 | 05.01.2009 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ HS 331 ORTAKLARA BORÇLAR HS. |
3.000 |
|
| 4 | 10.01.2009 254 TAŞITLAR HS. 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) |
30.000 |
|
| 5 | 10.01.2009 250 ARAZİ VE ARSALAR HS. 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) |
100.000 |
|
| 6 | 10.01.2009 100 KASA HS. 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) |
300.000 |
300 .000 |
sayfa 4
