muhasebe
muhasebe dersleri

BİLANÇO - YEVMİYE DEFTERİ - BÜYÜK DEFTER İLİŞKİSİ (Örnek)

Muhasebenin kaydetme aşamasında açılış bilançosu, yevmiye (günlük) defter ve büyük defterler (defteri kebir) düzenlenir. İşletmelerin değerleri bu defter ve belgelere kaydedilir.

İşletmeler ilk kurulduklarında belirli bir varlıkları ve bu varlıkları sağladığı kaynakları bulunur. Bu varlık ve kaynaklar açılış bilançosunda gösterilir. Varlık ve kaynaklar ilgili hesaplara dağıtılarak yevmiye defteri ve büyük defterlerde de aynı zamanda kayıt yapılır. Bilanço, yevmiye defteri ve büyük defterde yapılan kayıtlar aslında aynı kayıtlardır. Yani bilanço, yevmiye defteri ve büyük defter arasında aynı nitelikte bir ilişki bulunur.

REKLAM

Bu anlatılanları şimdi bir örnek çözerek açıklayalım:

Örnek: HG işletmesi 01.10.2010 tarihinde aşağıdaki varlık ve kaynaklarla işe başlıyor. Bu varlık ve kaynakları bilanço, yevmiye defteri, ve büyük defterlerde kayıt yapınız.

İşletmenin varlıkları: İşletmenin kuruluşta sahip olduğu tüm değerleri ifade eder.

Nakit parası: 12.000 TL
Banka hesabındaki parası: 6.000 TL
Malları: 35.000 TL
Makine ve cihazları: 25.000 TL
Demirbaşları: 40.000 TL

İşletmenin kaynakları: İşletmenin kuruluştaki varlıklarını sağladığı yerleri ifade eder.

Kısa vadeli banka kredisi: 30.000 TL
Kısa vadeli borç senetleri: 40.000 TL
Uzun vadeli satıcılar: 28.000 TL
Sermaye: 20.000 TL


Çözüm 1. Aşama: İşletme kuruluş aşamasındaki bu varlıkları ve kaynakları şunu ifade etmektedir:

İşletmenin 12.000 TL nakiti, 6.000 TL bankada parası, 35.000 TL satmak üzere aldığı ticari malları, 25.000 TL işletmede kullanmak üzere aldığı makine ve cihazları, 40.000 TL ise işletmede kullanmak üzere aldığı demirbaşları bulunmaktadır. Toplam: 118.000 TL varlığa sahip demektir.

Toplam 118.000 TL varlığın sağlandığı kaynaklar ise şöyledir; kısa vadeli yani 1 yılın altında geri ödeme süresi bulunan banka kredisi 30.000 TL, kısa vadeli yani 1 yılın altında geri ödeme süresi bulunan borç senetleri 40.000 TL, uzun vadeli yani 1 yılın üzerinde geri ödeme süresi bulunan satıcılara olan borcu 28.000 TL, işletmenin kendi özkaynağı olarak sermayesi de 20.000 TL dir. Toplam: 118.000 TL kaynağı bulunmaktadır.

İşletmelerin ne kadar varlığı varsa, o kadar kaynağı bulunmak zorundadır. Başka bir ifadeyle ne kadar kaynağınız varsa o kadar varlık alabilirsiniz. Yani varlık her zaman kaynak ile eşit olmak zorundadır. Buna bilançonun temel denkliği denir.


Çözüm 2. Aşama:
İşletmenin sahip olduğu varlıkları ve kaynakları olduğu gibi kaydedemeyiz. Bunları tek düzen hesap planındaki hesaplarını bularak o hesaplara kaydederiz. Bun göre:

Nakit parası: 12.000 TL = 100 kasa hesabı
Banka hesabındaki parası: 6.000 TL = 102 bankalar hesabı
Malları: 35.000 TL = 153 ticari mallar hesabı
Makine ve cihazları: 25.000 TL = 253 tesis, makine ve cihazlar hesabı
Demirbaşları: 40.000 TL = 255 demirbaşlar hesabı

Kısa vadeli banka kredisi: 30.000 TL = 300 banka kredileri hesabı
Kısa vadeli borç senetleri: 40.000 TL = 321 borç senetleri hesabı
Uzun vadeli satıcılar: 28.000 TL = 420 satıcılar hesabı
Sermaye: 20.000 TL = 500 sermaye hesabı

Dikkat edilirse varlık hesaplarının kodu devamlı 1 ve 2 ile başlar. Kaynak hesaplarının kodu da devamlı 3, 4 ve 5 ile başlar.


Çözüm 3. Aşama:
Varlık ve kaynakları ilgili hesaplarına yerleştirdikten sonra açılış bilançosu düzenlenir. Açılış bilançosunda aktif tarafta varlık hesapları, pasif tarafta kaynak hesapları yer alır. Her hesap bilançoda ilgili yere kaydedilir.
1 ile başlayan hesaplar 1.Dönen Varlıklar grubuna yazılır.
2 ile başlayan hesaplar 2.Duran Varlıklar grubuna yazılır.
3 ile başlayan hesaplar 3.Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar grubuna yazılır.
4 ile başlayan hesaplar 4.Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar grubuna yazılır.
5 ile başlayan hesaplar 5.Öz Kaynaklar grubuna yazılır.

AKTİF HG İŞLETMESİ 01.10.2010 TARİHLİ AÇILIŞ BİLANÇOSU PASİF


I. DÖNEN VARLIKLAR ... 53.000
100 Kasa Hesabı 12.000
102 Bankalar Hesabı 6.000
153 Ticari Mallar Hesabı 35.000

II. DURAN VARLIKLAR ... 65.000
253 Tesis, Makine Cihaz Hs 25.000
255 Demirbaşlar Hesabı 40.000



III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK ... 70.000
300 Banka Kresileri Hesabı 30.000
321 Borç Senetleri Hesabı 40.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK ... 28.000
420 Satıcılar Hesabı 28.000

V. ÖZ KAYNAKLAR ... 20.000
500 Sermaye Hesabı 20.000

AKTİF TOPLAM 118.000 PASİF TOPLAM 118.000


Çözüm 4. Aşama:
Açılış bilançosunundan sonra aynı varlık ve kaynak hesaplarını yevmiye defterine kaydederiz. Yevmiye defterine hesapların kaydedildiği ilk yevmiye maddesi açılış kaydı olarak bilinir.

Burada da varlık hesaplarını yevmiye defterinin borç kısmına kaydederiz. Çünkü varlık hesaplarında yani aktif karakterli hesaplarda ilk kayıtlar devamlı borç tarafa yapılır. Varlıklarda artış olduğu için hesap artış gösterir. Varlık hesaplarında artışlar borç tarafta gösterilir.

Kaynak hesaplarını yevmiye defterinin alacak kısmına kaydederiz. Çünkü kaynak hesaplarında yani pasif karakterli hesaplarda ilk kayıtlar devamlı alacak tarafa yapılır. Kaynaklarda artış olduğu için hesap artış gösterir. Kaynak hesaplarında artışlar alacak tarafta gösterilir.

Mad. No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK
1

01.10.2010

100 Kasa Hesabı
102 Bankalar Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı

300 Banka Kredileri Hesabı
321 Borç Senetleri Hesabı
420 Satıcılar Hesabı
500 Sermaye Hesabı

Açılış Kaydının Düzenlenmesi

 

12.000
6.000
35.000
25.000
40.000

 

 

 



30.000
40.000
28.000
20.000


Çözüm 5. Aşama:
Varlık ve kaynak hesaplarını tek tek sınıflandırmak için de büyük defterleri (defteri kebir) kullanırız. Bilançoda veya yevmiye defterinde kullanılan hesaplar için ayrı ayrı büyük defter açarız ve tutarları ilgili tarafa kaydederiz. varlık hesaplarında ilk kayıt borç tarafa, kaynak hesaplarında ilk kayıt alacak tarafa kaydedilir. Bir başka ifadeyle yevmiye defterindeki açılış kaydında borç tarafta yer alan hesaplar borçludur. Alacak tarafta yer alan hesaplar alacaklıdır.

BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK
12.000  
   

BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK
6.000  
   

BORÇ 153 TİCARİ MALLAR HESABI ALACAK
35.000  
   

BORÇ 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI ALACAK
25.000  
   

BORÇ 255 DEMİRBAŞLAR HESABI ALACAK
40.000  
   

BORÇ 300 BANKA KREDİLERİ HESABI ALACAK
  30.000
   

BORÇ 321 BORÇ SENETLERİ HESABI ALACAK
  40.000
   

BORÇ 420 SATICILAR HESABI ALACAK
  28.000
   

BORÇ 500 SERMAYE HESABI ALACAK
  20.000
   

 

hesap planı
Ayrıntılı Hesap Planı
2021 pratik bilgiler
2021 Pratik Bilgiler
muhasebe video eğitimi
Muhasebe Video Eğitimi
muhasebe haberleri
Güncel Haberler
REKLAM

muhasebe soruları
Muhasebe Soruları
muhasebe öğretmeni
Muhasebe Öğretmeni
enflasyon oranları
Enflasyon Oranları
kdv hesaplama
KDV Hesaplama