muhasebe
muhasebe dersleri

MEVDUAT

7. Mudinin Yerleşik Olduğu Yere Göre Mevduat Türleri: Tek düzen hesap planında mevduat mudinin yurt içinde veya yurt dışında yerleşik oluşuna göre defteri kebir hesapları düzeyinde bölümlemiştir.
- Yurt İçinde Yerleşik (Y.İ.Y)
- Yurt Dışında Yerleşik (Y.D.Y)

REKLAM

8. Verilecek Faizin Değişkenliğine Göre Mevduat Türleri: Mevduata verilecek faiz sabit oranlı olabileceği gibi değişken de (enflasyon artı sabit faiz oranı, TEFE, gibi) olabilir. Tekdüzen Hesap Planı mevduatı tali hesap düzeyinde bu kritere göre sınıflandırmaktadır.
- Sabit Faiz Oranlı Mevduat
- Değişken Faiz Oranlı Mevduat

9. Hesaba Para Yatırılması: Tasarruf mevduatı açtıran müşteriden para tahsil edilir. Para tahsil edilmesi banka açısından “kasa tahsil fişi” düzenlemeyi gerektirir. Kasa tahsil fişinde banka borçlu, müşteri alacaklı görünür. Müşteri parayı vezneye yatırdıktan sonra “tahsil edilmiştir” kaşesi basılır ve bir nüshası müşteriye verilir. Hesap cüzdanına da yatırılan para işlenir. Veznede yapılan bu işlemlerin yanında bir de muhasebe işlemleri vardır. Yatırılan paranın kasa tahsil fişine göre muhasebe işlemi yapılır.

9.1. Başka Bir Şubeden Hesaba Para Yatırılması: Hesabın bulunduğu şube dışındaki bir şubeye para yatırması hâlinde tahsilatı yapan şube Kasa Hesabı karşılığında Şubeler Cari Hesabına alacak yazar. Hesabın bulunduğu şubede de Şubeler Cari Hesabı karşılığında müşterinin mevduat hesabı alacaklandırılır. Aynı zamanda hesaplaşma merkezinde de aynı valörler (valör, bankaya yatırılan
paraya uygulanacak faizin fiilen yürütülmeye başlandığı tarihtir. Yatırılan paralar için valör ise, paranın bankaca fiilen tahsil edildiği tarihi izleyen ilk iş günüdür. Çekilen paralarda ise paranın ödendiği gün valör kabul edilir.) şubelerin birine borç diğerine alacak kaydedilir.

10. Hesaptan Para Çekilmesi: Bankalar Kanunu’na göre, Medeni Kanun’un rehinelere ilişkin hükümleri, Borçlar Kanunu’nun alacağın devir ve temlikine (alacakların devredilmesi) ilişkin hükümleri ve diğer kanunların verdiği yetkiler ve koyduğu yükümlülükler saklı kalmak şartıyla, mevduat sahiplerinin mevduatlarını diledikleri anda geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamaz. Mevduat sahipleri ile banka arasında belirlenmiş vade ve ihbar süresi ise geçerlidir. Vadeli hesaplara değişik tarihlerde para yatırılması veya çekilmesi mümkün değildir. Hesap bir defa açılır ve vadesi dolduğunda bir defada ödeme yapılarak kapatılır. Vadeli hesaplarda kısmi ödeme yapılmasının talep edilmesi hesabın vadeli olma niteliğini kaybettirir.

10.1. Hesabın Bulunduğu Şubeden Para Çekilmesi: Müşteri hesaptan para çekmek istediğinde, öncelikle çekmek istediği kadar miktarın olup olmadığına bakılır, hesapta isteğini karşılayacak kadar veya daha fazlası var ise ödeme yapılır. Müşteriye veya emrine nakten ödeme farklı şekilde yapılabilir. Müşteri otomatik para çekme makinesinden, kendisine daha önce banka tarafından verilmiş olan kart ile şifresini kullanarak gerekli işlemleri yaparak istediği kadar para çekebilir.
- Müşteri hesabının bulunduğu şubeye gelerek tahsilatı bizzat kendisi yapar.
- Müşteri hesabından üçüncü bir şahsa ödeme yapılması için bir ödeme emri gönderir veya kendisine çek karnesi verilmiş ise, hesap üzerine bir çek çeker.Müşteri internet kanalını (internet üzerinden ödemelerde belirlenen şifre ve bir kısım bilgilerin onaylanması ve müşterinin yetkisi denetlendikten sonra proğram işleme açılır.) veya otomatik para çekme makinesini kullanarak, kendi hesabından aktarma yapabilir.
- Müşterinin hesabından para çekmeye yetkili vekili ödeme talebinde bulunur.

Şubelerden yapılan ödemelerde, müşterinin imzası daha önce hesap açılırken alınan imza örneği ile karşılaştırılır ve parayı alanın kimliği belirlendikten sonra ödeme yapılır. Otomatik para çekme makinelerinden para çekilirken, müşterinin manyetik kartı ve kullandığı şifre sayesinde otomatik olarak kontrol edilir ve para çekme işlemi gerçekleşir. Nakten yapılan ödemenin hangisi olduğu önemli değildir, hangi şekilde olursa olsun muhasebe kaydı değişmez.

10.2. Diğer Şubelerden Para Çekilmesi: Müşteri hesabının bulunduğu şubenin dışındaki şubelerden de para çekme yetkisine sahiptir.Müşteri otomatik para çekme makinesinden gerekli işlemi yaparak para çektiğinde veya başka bir şubeye başvurup para çektiğinde hesap sahibinin veya ilgili memurun ekranda görülen tanımlamaya göre yaptıkları işlem sonucu, sistem aşağıdaki kayıtları otomatik olarak yapar.

10.3. Şube Dışında Yapılan İşlemlerle Hesaptan Para Çekilmesi: Müşterinin şubeye giderek para çekebilmesi yanında, banka kartı kullanarak, telefon bağlantısıyla, internet aracılığıyla ve çek hamilinin bankadan para çekmesi ile hesaptan para çekilebilir.

10.3.1. Banka Kartı ile Para Çekme: Banka kartları, ait olduğu bankanın kartlı sistemi içerisinde hamiline mevduat hesabı ile bağlantılı olarak doğrudan ya da elektronik veya benzeri işlem cihazları aracılığı ile hesabın kullanımını ve diğer bankacılık hizmetlerini sağlayan, mülkiyeti kendilerine ait olmak üzere bankalarca çıkarılan plastik kartlardır. Banka kartlarının kullanım amacı öncelikle hesap sahibinin şube dışında günün 24 saati ATM (Otomatik Ödeme Makineleri) cihazları ile hesabına ulaşarak tasarruf yapma olanağı sağlamaktadır. Bu kartların başlıca işlevi hesap sahiplerine şubelerinden verilen güvenlik şifreleri ile hesaplarından para çekmeyi kolalaştırmasıdır. Hesap sahibi bu şifre ile ATM cihazı tarafından teşhis edilir. Banka tarafından verilen bu şifre, şubede yapılan işlemler yerine geçer. Banka kartları aracılığıyla yapılan para çekme işlemleri on-line biçiminde yapıldığı için şifre girildiği anda hesaptaki son durumun görülmesi mümkündür. Aynı şekilde para çekilmesi durumunda bu işlem anında hesaba yansır.

10.3.2. Telefon Bankacılığı: Bu sistemde, mevduat sahibini teşhis fonksiyonunu banklarca müşterilere verilen müşteri numaraları sağlar. Bu numaraların yanında mevduat sahiplerine şifre de verilir, ancak bu güvenlik bakımından önem taşımaktadır. Telefon bankacılığında, bankaya tahsis edilen telefon numarası aranır, müşteri numarası ve şifrenin kabul edilmesi ile bilgisayar sistemi aracılığı ile işlemler gerçekleştirilir.

Bu durumda telefonun karşısında bir banka görevlisi olmadığı için mevduat sahibinin müşteri numarası ve şifresinin 3. kişilerce öğrenilme tehlikesi de yoktur. Güvenlik aşamasından sonra gerçekleştirilecek işlem sistem aracılığı ile çözülemediği takdirde banka personeli devreye girer. Bu durumda da sorulan sorular müşterinin kişisel bilgileri olduğu için herhalde mevduat sahibinin güvenlik şifresinin öğrenilmesi mümkün değildir.

10.3.3. İnternet Bankacılığı (Elektronik Bankacılık): İnternet, birden fazla haberleşme ağının (network) bilgisayarlar arcılığı ile meydana getirdikleri bir iletişim ortamıdır. İnternet bankacılığında mevduat sahibinin işlemlerini gerçekleştirebilmesi için ‘interaktif bankacılık şifresi’ adı verilen şifreye sahip olması gerekir. (Resim 1.7) Bu şifre bilgisayar sistemi tarafından mevduat sahibine özel olarak verilir. Bu sayede herkese açık olan bankanın internet sayfasında mevduat sahibinin özel hesabına girmek mümkün değildir. Bu sistem ile gerçekleştirilebilecek para çekme işlemleri olarak şunlar sayılabilir:
- Müşterinin kendi hesapları arasında para aktarımı,
- EFT yapma,
- Döviz alıp-satma,
- Fatura ödeme,
- Hisse senedi alma,
- Vergi borcu ödeme.

Elektronik bankacılıkta sözlü veya imza ile onay olmadığı için, işlem geçerliliği konusundaki problemleri ortadan kaldırmak bakımından kişiye özel şifre ile onay verme sistemi benimsenmiştir. Müşteri yaptığı işlemlere şifresiyle onay vermesi sonucu işlemi kendi iradesiyle yaptığını beyan etmiş olur. Bu şekilde gerçekleştirdiği işlemlerden sorumlu olduğu anlaşılacaktır.

10.3.4. Çek Hamilinin Hesaptan Para Çekmesi: Mevduat hesabı üzerinden çek keşide edilmesi ile çek hamili bankaya başvurarak kendisine ödeme yapılmasını isteme hakkı kazanır. Bu durumda banka, Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunu' na göre ödeme yapmak zorundadır. Mevduat sahibi hesap üzerinde çek keşide etmek ile bankaya, çek hamiline mevduat hesabından ödeme yapılması hususunda bir talimat vermiş olur; diğer yandan çek hamiline çek bedelini bankadan tahsil yetkisi vermiş olmaktadır. Hesapta para olmasına rağmen ödeme yapmayan banka, mevduat sahibi ve çek hamiline karşı sorumludur.

sayfa 2

<<<<< önceki sayfa - sonraki sayfa >>>>>

Banka işlemleri

hesap planı
Ayrıntılı Hesap Planı
2022 pratik bilgiler
2024 Pratik Bilgiler
muhasebe video eğitimi
Muhasebe Video Eğitimi
muhasebe haberleri
Güncel Haberler
REKLAM

muhasebe soruları
Muhasebe Soruları
muhasebe öğretmeni
Muhasebe Öğretmeni
enflasyon oranları
Enflasyon Oranları
kdv hesaplama
KDV Hesaplama